Avrupa Birliği tarafından hayata geçirilen Ufuk Avrupa projesi tarafından hayata geçirilecek UP2030 projesiyle 2030’a kadar 100 şehirde karbon nötr hale ulaşılması hedefleniyor. UP2030 için aralarında İstanbul’un da yer aldığı, farklı ülkelerden 11 pilot şehir belirlendi. İstanbul’da karbon nötr hedefi için ODTÜ’nün yapay zeka teknolojisinden destek alınacak. Karbon nötr; vatandaşların ve işletmelerin üretim, ulaşım, enerji tüketimi, yemek, eğlenci gibi ihtiyaçlarının karşılanması için atmosfere salınan karbondioksite eşdeğer miktarda karbondioksiti başka yollarla dengeleme anlamına gelir. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı karbon nötr hedefi için büyük önem taşıyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması için karbon nötr hedefinin hayata geçirilmesi gerekiyor.
Yapay zeka neler yapacak?
ODTÜ Güneş Enerjisi Uygulama ve Araştırma Merkezi (ODTÜ-GÜNAM), söz konusu şehirlerin Avrupa Yeşil Anlaşması’nda belirlenen 2050 iklim nötr hedefine ulaşmaları için proje kapsamında yapay zeka modelleriyle güneşten enerji üretimini etkili şekilde kullanmanın yollarını belirleyecek.
Geliştirilecek yapay zeka teknolojileriyle binaların enerji tüketimlerini ve performanslarını değerlendirmeyi, iklim değişikliğine göre enerji tüketiminin nasıl değişeceğinin hesaplanması planlanıyor.
Yapay zeka olmadan şehirdeki her binayı değerlendirmenin mümkün olmadığını belirten UP2030 ODTÜ Proje Yürütücüsü Prof. Dr. İpek Gürsel Dino, “Seçtiğimiz Kadıköy bölgesinde, binaların yapay zeka modelleriyle bilgisayar ortamında hızlı bir şekilde analiz edilmesi ve çeşitli tasarım alternatiflerinin, karar mekanizmalarının test edilmesi gerekiyor ki bina enerji performansları, enerji verimliliği iyileştirilebilsin. Hangi iyileştirme senaryoları binalarda uygulanabilir, hangisi en etkili olur, hangisi tüketimi azaltır, hangisi üretimi artırır gibi çeşitli senaryoların değerlendirilmesini amaçlıyoruz.” diye konuştu.
Oluşturulan yapay zeka modelleriyle herhangi bir binanın çatısına güneş paneli kurulumu yapıldığında bir saatte ne kadar enerji üretildiği ve bu enerjinin tüketimin ne kadarını karşılayacağı gibi hesaplamalar yapılabiliyor. Güneş ışığı açılarına göre hesaplamalar yapılabiliyor. Böylece şehir planlamacıları, güneş panellerini nereye konumlandıracaklarını kararlaştırırken maksimum verimlilik için yapay zekada destek alabilecek.
Proje ile ayrıca ulaşım alanına yönelik yapay zeka teknolojileri geliştirilecek. Kentlerde mobiliteden kaynaklı karbon salınımının azaltılması için elektrikli bisiklet ve scooterların kullanılabilirliğinin artırılması için çalışmalar yürütülecek. Ayrıca şarj istasyınlarının optimizasyonu ve istasyonularının güneş enerjisiyle üretimi gibi konularda planlamalar yapılacak. Elektrikli araçların yenilenebilir enerji ile beslenmesinin kentlerde ulaşımdan kaynaklanan karbon salımının azaltılmasına ve karbon nötr hedefine önemli katkı sağladığı belirtiliyor.
