Sudan’da siyasi krizi sonlandıracak “çerçeve anlaşma” imzalandı
Seher Alp
2 min read
Ordu idaresinde bulunan, bir yılı aşkın müddettir siyasi krizin yaşandığı Sudan’da asker ile siviller ortasında yeni geçiş devrini başlatacak, sivil hükümet ve demokratik seçimlerin yolunu açacak “çerçeve anlaşma”, memleketler arası ve bölgesel iştirakle başşehir Hartum’da imzalandı.
Başkent Hartum’daki Dostluk Kongre ve Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilen merasime Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu Hımidti ile birtakım siyasi kümeler, partiler, sendika ve meslek odaları ile kimi silahlı hareketlerin temsilcileri katıldı.
Törende Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika’daki Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan üçlü sistem, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İngiltere’den oluşan dörtlü düzenek ile Avrupa Birliği temsilcileri hazır bulundu.
Yeni mutabakatın tüm ayrıntılarının kamuoyuyla paylaşılmasının akabinde mutabakata taraf olan ordu ile siyasi kümeler, sendikalar ve silahlı hareketlerin temsilcileri, siyasi çerçeve muahedesini imzaladı.
Anlaşma, yeni geçiş hükümetinin, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otoritenin kurulmasının temelini oluşturuyor.
Tarafların çerçeve muahedeyi birkaç hafta içinde sonuncu mutabakata ve süreksiz anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.
2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor
Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık İhtilali (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak süreksiz hükümetleri ise derin uyuşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil idareye el koymuş, harika hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.
Parlamentodan, aktif hükümetten ve başbakandan mahrum ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü düzenek ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü sistem, asker ile siviller ortasındaki tahlilde bu taslağı temel almıştı.
Üçlü sistem, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller ortasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.
Ordu ile sivil kümeler ortasında bölgesel ve memleketler arası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasi çerçeve mutabakat imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.
